De laatste volle maan van het jaar, gepland voor de nacht van 4 op 5 december 2025, zal pas over 17 lange jaren weer zo hoog aan de hemel staan.
Het is zover, december is aangebroken. En daarmee ook de ‘laatste’ van het jaar. In de nacht van donderdag 4 op vrijdag 5 december 2025 kunnen we bijvoorbeeld de laatste volle maan van het jaar 2025 zien.
Deze volle maan ziet er normaal uit, maar is in feite helemaal niet gewoon: het is de derde supermaan op rij, wat betekent dat hij enigszins afwijkt van de gebruikelijke volle manen, maar vooral dat hij pas over ruim vijftien jaar weer zo hoog zal staan.
Een maan die 15% helderder en 8% groter is
Het spektakel begint donderdag bij zonsondergang, dat wil zeggen rond 17.30-18.00 uur. Onze satelliet zal er al vol uitzien, terwijl hij pas enkele uren later, om 0.15 uur op vrijdagochtend, echt vol zal zijn.
Maar dit schouwspel is zeker de moeite waard, want de maan zal iets groter en helderder lijken dan normaal. Deze verandering is te verklaren door de relatieve nabijheid van de maan tot de aarde: ongeveer 363.932 km, tegenover 394.000 km bij een gewone volle maan.
Op basis van deze twee gegevens kunnen we nu al afleiden dat de maan ongeveer 15 % helderder en ongeveer 8 % groter zal zijn dan gewoonlijk. Helaas is dit niet het soort details dat ons oog, dat niet over een ingebouwde meetlat beschikt, kan waarnemen.
De laatste voor… 2042
Zelfs een lekenoog zal echter kunnen zien dat de maan hoog aan de hemel staat. Zo hoog dat we hem volgens de berekeningen van de gespecialiseerde website StarWalk pas begin 2042 weer op zo’n hoogte zullen zien.
Zonder al te technisch te worden, kunnen we zeggen dat het een kwestie is van het seizoen (voor ons staat de maan hoger in de winter en de zon hoger in de zomer), van de hellingshoek, maar ook en vooral van de maancyclus. Deze cyclus duurt 18,6 jaar en het maximale deel ervan eindigt precies op vrijdag 5 december, aan het begin van de dag. De laatste keer was in december 2006.
Let wel, dit betekent niet dat er voor 2042 geen supermaan meer zal zijn. Volgens de meest gangbare definitie zal die van 3 januari 2026 dat ook zijn. Maar die zal niet zo hoog staan als die van 5 december.
De maan krijgt gezelschap
En juist door deze hoogte aan de hemel kun je de maan observeren in het gezelschap van een paar vriendinnen.
Met het blote oog zal men op de avond van 4 december, rond 21 uur, linksonder de ster Aldebaran kunnen zien, herkenbaar aan zijn oranje kleur. Ook is links, maar hoger, de sterrenhoop van de Plejaden te zien, ook wel ‘de zeven zusters’ genoemd.
Onder de maan is zelfs met het blote oog, zonder instrumenten, Betelgeuze te zien, een andere oranje ster. En tot slot is links, veel lager, de planeet Jupiter te zien.
