Het raadsel hield archeologen al decennialang bezig. De ontdekking van 225 grafbeeldjes in het graf van Osorkon II, met de gegraveerde naam van Sheshonq III, laat geen twijfel meer bestaan.
Een zware granieten sarcofaag, ontdekt in 1939, ligt al duizenden jaren in de grafkamer van farao Osorkon II, zonder enige inscriptie die aangeeft van wie hij is. Pas na nieuwe opgravingen op de archeologische site van Tanis, in het noordoosten van Egypte, kon dit mysterie gedeeltelijk worden ontrafeld. In een laatste communiqué dat eind november werd gepubliceerd, kondigde het Egyptische ministerie van Toerisme en Oudheden aan dat de opgravingen die werden uitgevoerd in het kader van de Franse opgravingsmissie in Tanis, onder leiding van de EPHE-PSL, 225 faience ouchebtis aan het licht hebben gebracht, grafbeeldjes die in de graven van hooggeplaatste personen werden geplaatst en opmerkelijk goed bewaard zijn gebleven in sliblagen.
Deze beeldjes zijn opgegraven in de noordvleugel van het complex, op enkele meters van het graf zonder inscriptie. Ze dragen allemaal dezelfde naam, die van koning Sheshonq III, de voorganger van Osorkon II.
Een poging om iets te verbergen?
Voor het Frans-Egyptische team wijst het bewijs in de richting van “één conclusie”: Sheshonq III is ‘opzettelijk’ hier begraven, in een graf dat niet het zijne is, “in tegenstelling tot wat aanvankelijk werd verwacht”. Voor hen is deze beslissing duidelijk politiek gemotiveerd.
Tot nu toe gingen archeologen en historici ervan uit dat Sheshonq III begraven was in zijn eigen, nog niet geïdentificeerde graf elders in de necropolis. Maar de aanwezigheid van zijn grafbeeldjes in de kamer van een andere koning onthult een heel ander verhaal. Voor Dr. Mohamed Ismail Khaled, secretaris-generaal van de Hoge Raad voor Oudheden, is deze verduidelijking een “beslissende wending in ons begrip van de koninklijke necropolis van Tanis”.
Een tumultueuze periode
De regering van Sheshonq III, in de 9e eeuw v.Chr., valt samen met een versnipperd Egypte, waar de macht verdeeld is over verschillende pretendenten, elk gesteund door rivaliserende takken van de koninklijke familie. De delta van de Nijl blijft onder zijn controle, maar het land raakt versnipperd, terwijl gouverneurs, militaire leiders en regionale notabelen steeds meer autonomie verwerven. De centrale macht brokkelt zo ver af dat na de dood van de farao zelfs zijn graf, dat toch heilig is, niet meer veilig is.
De plannen voor zijn begrafenis zijn mogelijk gewijzigd als gevolg van deze politieke onrust. Misschien is het lichaam verborgen om het te beschermen tegen een conflict of verplaatst vanuit een andere graftombe om de locatie geheim te houden? Of wilde men gewoon zijn nagedachtenis uitwissen? De ontdekkers sluiten geen enkele hypothese uit.
